بیت‌المقدس ۶؛ حسن ختام عملیات‌های غرب کشور در دفاع مقدس
با تشدید عملیات ارتش بعث در اواخر سال ۶۶ و اوایل سال ۶۷ که منجر به بازپس‌گیری جزایر مجنون و فاو آن هم با شدت حملات شیمیایی شده بود، تمرکز فرماندهان به سمت جبهه شمال عراق و غرب رفت و بیت المقدس ۶ آخرین عملیات ایران در غرب کشور شد.
عملیات بیت‌المقدس ۶ در تاریخ ۲۶ اردیبهشت سال ۱۳۶۷ با رمز یا امیرالمؤمنین(ع) در جبهه شمالی و منطقه عمومی ماووت سلیمانیه با هدف تصرف ارتفاعات غرب ماووت به‌منظور خارج کردن عقبه خودی از دید دشمن آغاز شد و یک روز به طول انجامید.
این عملیات را می‌توان آخرین عملیات جبهه غربی پیش از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و اعلام آتش‌بس دانست.
با روند تهاجم سنگین ارتش عرایق از اواخر سال ۱۳۶۶ و بازپس‌گیری مناطقی مثل جزایر مجنون و فاو، اصولا تقویت پدافند در جنوب و اجرای یک عملیات در غرب یک فکر عقلانی بود. ارتش عراق حملات گسترده‌ای را در ماه‌های پایانی جنگ با بازپس‌گیری فاو در ۲۸ فروردین ۱۳۶۷ آغاز کرد. جزایر مجنون هم با بالاترین شدت حملات شیمیایی تاریخ دفاع مقدس توسط ارتش عراق پس‌گرفته شد، که این مربوط به ماجرای شهید شهادت سردار علی هاشمی است. هم زمان با این حملات گسترده، حملات موشکی و هوایی دشمن به مناطق مسکونی و زیرساخت‌های کشورمان شدت داده شد.
فرماندهان عالی‌رتبه سپاه که قبل از حملات گسترده ارتش عراق طی سال ۱۳۶۶ با تغییر در منطقه نبرد از جنوب به شمال عراق، به دنبال به دست گرفتن ابتکار عمل بودند و با اجرای عملیات‌های منظم و نامنظم، ارتش عراق را در این منطقه به انفعال کشیده بودند. اما موج جدید حملات گسترده و با توجه به شرایط سیاسی و نظامی حاکم بر جنگ، ممکن بود وضعیت را به نفع عراق تغییر دهد، بدین‌جهت تنها پس از چند روز از سقوط فاو، برای جلوگیری از شرایط نامطلوب سیاسی و نظامی، به‌سرعت اجرای عملیات بیت‌المقدس ۶ را در منطقه عمومی ماووت در دستور کار قرار دادند.
روایت حضور گردان حضرت علی اکبر(ع)
گردان حضرت علی اکبر لشکر ۱۰ حضرت سیدالشهدا علیه السلام از یگان‌های حاضر در این عملیات بود، در ادامه به یکی از گزارش‌های آمادگی و حضور این گردان در این عملیات می‌پردازیم.
«اگرچه باگذشت یک هفته از سقوط فاو، احتمال حمله‌ی دوباره به آن منتفی شده بود ولی در این میان خبر آماده‌باش صد در صد و لغو کلیه مرخصی‌ها و تسویه‌حساب‌ها در تاریخ ۱۰ اردیبهشت، شور جدیدی در بین رزمندگان گردان ایجاد کرد.
در غروب ۱۳ اردیبهشت ماه، خبر انتقال گردان به منطقه غرب کشور بین رزمندگان منتشر شد و فردای آن روز از ساعت ۸ صبح، کار جمع‌آوری وسایل و چادر‌ها شروع شد و تا بعدازظهر ادامه یافت. نیروهای گردان در حدود ساعت ۳ بعدازظهر به‌وسیله چند دستگاه اتوبوس اردوگاه شهید اسدی را به مقصد میاندوآب ترک کردند.
در تاریخ ۱۵ اردیبهشت، رزمندگان گردان پس از رسیدن به میاندوآب، در اردوگاه قائم استقرار یافته و در آن چادر زدند. فردای آن روز، کادر گردان نسبت به منطقه عملیات و طرح کلی مانور بر روی نقشه توجیه شدند.
در تاریخ ۱۷ اردیبهشت، میدان تیر در سطح گردان در دره‌ای واقع در جنوب اردوگاه برگزار شد و عصر همان روز پس از توجیه فرماندهان گروهان‌ها، در هر گروهان نیز کار توجیه کادر انجام شد.
برای ارتقا سطح آمادگی لشکر در عملیات، برنامه مانور آموزشی در خارج از محل اردوگاه پیش‌بینی شد. بدین منظور در تاریخ ۱۹ اردیبهشت، نیرو‌ها پس از اقامه نماز و صرف شام به‌سوی منطقه مانور، رهسپار شدند؛ و از ساعات اولیه بامداد بیستم اردیبهشت، مانور گردان همراه با سایر گردان‌های لشکر برم روی ارتفاعی واقع در جنوب جاده میاندوآب انجام شد. این مانور با موفقیت اجرا شده و نیرو‌ها تا ساعت ۶ صبح به اردوگاه بازگشتند.
در بعدازظهر همان روز، افراد ساک‌های خود را به تعاون تحویل دادند و فردای آن روز در حوالی ظهر سوار بر اتوبوس‌ها شده و ساعت ۲ ظهر از دژبانی اردوگاه قائم خارج شدند.
پس از عبور از بانه و سه‌راهی بوالحسن، ساعت ۱۱ شب به اردوگاه تاکتیکی واقع در موقعیت صف رسیده و در محوطه اردوگاه مستقر شدند.
سابقه منطقه عملیاتی
استان‌های سلیمانیه و کرکوک در شمال عراق جزو اهداف مهم راهبرد نظامی ایران در سال‌های پایانی جنگ محسوب می‌شدند.
قوای نظامی ایران پس از تغییر منطقه جغرافیایی نبرد از جنوب به شمال عراق در سال ۱۳۶۶، عملیات نظامی را برای دستیابی به استان سلیمانیه از دو محور شمالی و جنوبی آغاز کردند. منطقه عمومی ماووت، اولین هدف محور شمالی به شمار می‌رفت.
قوای خودی برای تصرف و عبور از منطقه عملیاتی ماووت چندین عملیات را طی ۱۵ ماه، از آغاز سال ۱۳۶۶ طراحی و اجرا کرد که آخرین آنها عملیات بیت‌المقدس ۶ بود.
دلایل انتخاب منطقه عملیات
قوای خودی با اجرای عملیات‌های نصر ۸ (۲۹ آبان ۱۳۶۶) و بیت‌المقدس ۲ (۲۵ دی‌ماه ۱۳۶۶) توانسته بودند بخش مهم ارتفاعات گرده رش، شاخ بالوسه، قمیش، شیخ محمد و استروگ در غرب رودخانه قلعه چولان را به تصرف درآورند؛ و ارتباطات نیروهای اطلاعاتی و نامنظم را برای اجرای عملیات‌های نامنظم در عمق خاک عراق به‌ویژه مرکز استان (سلیمانیه) فراهم نمایند.
قوای عراقی در اوایل بهار (۱۳۶۷) با بهبود نسبی هوا و آب شدن برف‌ها در ارتفاعات، با پشتیبانی حملات وحشیانه شیمیایی و آتش شدید توپ‌ها، موفق شده بودند نیروهای زیادی را بر ارتفاعات هلی برن کنند و اندک نیروی خودی را که به‌صورت پایگاهی بر آن استقرار داشتند، وادار به عقب‌نشینی کنند.
قوای خودی با از دست دادن ارتفاعات مهم شیخ محمد، گسترش و توسعه دشمن را در منطقه عمومی ماووت-که طی چندین عملیات آزاد شده بود- تهدیدی جدی تلقی نمودند و برای خنثی کردن اقدامات دشمن، منطقه عملیاتی ارتفاعات شیخ محمد را برای طراحی و اجرای عملیات بیت‌المقدس ۶ انتخاب کردند.
چراکه موقعیت جغرافیایی شیخ محمد، آسوس، استروگ به‌گونه‌ای بود که ازآنجا بر تمامی مناطق غرب و شرق منطقه ماووت تسلط و امکان دید و تیر وجود داشت؛ لذا با استقرار کامل دشمن بر ارتفاعات، عقبه قوای خودی زیر دید و تیر کامل دشمن قرار می‌گرفت.
ارتفاعات مشرف بر سد دربندیخان از سال‌های اولیه جنگ یک هدف مهم در استان سلیمانیه عراق به شمار می‌آمد. عدم موفقیت در تصرف این ارتفاعات در عملیات والفجر ۱۰ باعث تسلط دید و تیر دشمن بر عقبه یگان‌های مستقر در دشت حلبچه گردید؛ لذا برای رفع این نقیصه عملیات بیت المقدس ۴ تنها یک هفته بعد به اجرا درآمد.»
منبع: خبرگزاری دفاع مقدس